37. Rekomendacje GKU-A – głos wołającego na puszczy?

10 grudnia 2010 r. na stronie internetowej Towarzystwa Urbanistów Polskich opublikowano Stanowisko Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej (przyjęte na XV posiedzeniu Komisji w dniu 26 listopada 2010 roku): „Rekomendowane zasady i zakres reformy praw gospodarki przestrzennej, jako elementu zintegrowanego planowania rozwoju kraju”.

Jedynie dla porządku należy w tym miejscu przypomnieć, że Główna Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna to, zgodnie z ustawą planistyczną, organ doradczy ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej w sprawach planowania i zagospodarowania przestrzennego.

Oto fragment ww. dokumentu GKU-A:

„(…) Polska gospodarka przestrzenna jest w stanie kryzysu, skutki jej nieracjonalności odczuwane są stale i powszechnie. Niekontrolowana urbanizacja i brak koordynacji przestrzennej procesów inwestycyjnych utrudnia funkcjonowanie jednostek osadniczych, pogarsza warunki życia oraz obniża społeczną, kulturową i ekonomiczną wartość przestrzeni. Interes publiczny nie jest chroniony, nawet jego postrzeganie jest ułomne, ograniczone zwykle do spraw inwestycji infrastrukturalnych.

Brak jest zrozumienia, że koordynację procesów inwestycyjnych mogą zapewnić jedynie plany przestrzenne. Bez nich, często w trakcie realizacji inwestycji, ujawniają się spory i konflikty. Nie respektujemy dokumentów, prawa i polityki europejskiej, które zalecają troskę o jakość przestrzeni. Przykładowo: ignorowane są zapisy ratyfikowanej przez Polskę Europejskiej Konwencji Krajobrazowej oraz "Karty Lipskiej".

W konsekwencji obserwujemy liczne negatywne zjawiska: niespójne kształtowanie przestrzeni centrów miejskich, substandard urbanistyczny nowego budownictwa, zwłaszcza zespołów mieszkaniowych, narastający bezład stref podmiejskich, rozpraszanie zabudowy na terenach rolniczych i rekreacyjnych, niszczenie wartości krajobrazu kulturowego i naturalnego, brzydotę znacznej części zabudowy terenów podmiejskich i wiejskich, chaotyczną zabudowę komercyjną pasów przydrożnych, degradację wizualną przestrzeni publicznych zaśmiecanych agresywną reklamą. Wszystko to powoduje narastającą degradację narodowego dziedzictwa, jakim są walory krajobrazu kulturowego i przyrodniczego Polski.

Te zjawiska stają się barierą rozwoju, gdyż ich skutkiem jest coraz gorsze funkcjonowanie aglomeracji miejskich. Proces anarchizowania polskiej przestrzeni wymaga przeciwdziałania. Dla jego skuteczności konieczna jest całościowa i spójna polityka: - koncepcja prawna, instytucjonalna i profesjonalna kształtowania Polskiej Przestrzeni, jako elementu spójnej przestrzeni europejskiej.

Bez tego nie będziemy w stanie konkurować w żadnej dziedzinie z innymi państwami, bowiem jakość przestrzeni warunkuje szanse konkurujących. (…).

Trudno o trafniejszą diagnozę.

Niestety, z jej szerszą percepcją może być pewien problem. Tak mi się przynajmniej wydaje.

Otóż od momentu powstania „Rekomendacji” upłynął już pewien czas, wystarczający dla zapoznania się z całością dokumentu a jak dotąd żadnej, choćby najmniejszej reakcji zainteresowanych „środowisk”.

Szczególnie niepokoi, zdumiewa i smuci milczenie urbanistów skupionych w Izbie Urbanistów.

Na stronach internetowych Korporacji „króluje” niepodzielnie temat:  „rozmiękczanie” stanowiska UKE oraz temat dyżurny: składki członkowskie na 2011 r.

Panie Ministrze, w Panu ostatnia nadzieja!